Για πρώτη φορά στην αρχαιολογική έρευνα της Ελλάδας εφαρμόζεται ενιαίο ψηφιακό σύστημα για τη διαχείριση του συνόλου των δεδομένων των αρχαιολογικών ανασκαφών. Το σύστημα δημιουργήθηκε από ομάδα ερευνητών του Α.Π.Θ. σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην πανεπιστημιακή ανασκαφή των Παλιαμπέλων Κολινδρού.
Το σύστημα εφαρμόζει τεχνολογία Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS) σε συνδυασμό με τρισδιάστατη φωτογραμμετρία και λεπτομερείς ψηφιακές βάσεις δεδομένων και παράγει με εύκολο τρόπο τρισδιάστατες εικόνες της ανασκαφής στις οποίες συνδυάζει σχεδιαστικές αποτυπώσεις, τη θέση των ευρημάτων και ψηφιακή φωτογραφία.
Λόγω της ψηφιακής τεχνολογίας που εφαρμόζεται σε όλα τα στάδια μειώνει δραματικά τον απαιτούμενο χρόνο εργασίας ενώ παράλληλα βελτιώνει κατακόρυφα την ακρίβεια και την ποιότητα της τεκμηρίωσης. Τα πλεονεκτήματα αυτά είναι κρίσιμα, ιδιαίτερα για τις σωστικές ανασκαφές, που αποτελούν το μεγαλύτερο όγκο των ανασκαφών στην Ελλάδα. Το σύστημα έχει διαδραστική αρχιτεκτονική, επιτρέποντας στο χρήστη να θέσει οποιαδήποτε ερώτηση στα δεδομένα, παράγοντας τις ανάλογες τρισδιάστατες εικόνες, σχέδια, φωτογραφίες ή αναπαραστάσεις. Αποτελεί έτσι ένα πολύτιμο ερευνητικό εργαλείο για τον ανασκαφέα και το μελετητή, αλλά και ένα εξαιρετικό μέσο απεικόνισης για το ευρύ κοινό που μπορεί να έχει στη διάθεσή του μια λεπτομερή εικόνα της πορείας της ανασκαφής, σε κάθε στάδιό της.
Το σύνθετό αυτό σύστημα αναπτύχθηκε από την ερευνητική ομάδα του Α.Π.Θ., με επικεφαλής τον Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., Κωνσταντίνο Κωτσάκη και κύριους ερευνητές το Δρ.του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., Μάρκο Κατσιάνη και το Δρ. του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Α.Π.Θ. Σπύρο Τσιπίδη, με την συνεργασία του Καθηγητή του Τμήματος Πληροφορικής του Α.Π.Θ., Ιωάννη Μανωλόπουλου και της Αν. Καθηγήτριας του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Α.Π.Θ. Αλεξάνδρας Κουσουλάκου.
Στην εφαρμογή και βελτίωση του συστήματος συμμετείχε η πανεπιστημιακή ανασκαφή της Τούμπας Θεσσαλονίκης, με στόχο την κατανόηση της διαδικασίας διαμόρφωσης του οικισμού και την πλήρη αξιοποίηση των ψηφιακών αναπαραστάσεων των αρχιτεκτονικών φάσεων του οικισμού, που σχεδίασαν οι συνεργάτες του προγράμματος Νίκος Βαλασιάδης και Γιώτης Βραντζάς.
Ο Νεολιθικός Οικισμός Παλιαμπέλων
Τα Παλιάμπελα Κολινδρού συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων οικισμών της Βόρειας Ελλάδας που ιδρύθηκαν πριν από το 6600 π.Χ. και κατοικήθηκαν μέχρι το 4500 π.Χ. Η ανασκαφή διευθύνεται από τον Καθηγητή του Α.Π.Θ., Κωνσταντίνο Κωτσάκη σε συνεργασία με τον Καθηγητή P. Halstead του Πανεπιστημίου του Sheffield της Μ. Βρετανίας. Η Τούμπα Θεσσαλονίκης είναι μια σημαντική θέση της Εποχής του Χαλκού (2000-316 π.Χ.) με πολλές αρχιτεκτονικές φάσεις, που ερευνάται από το ΑΠΘ από το 1985. Διευθύνεται από τον Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., Στέλιο Ανδρέου.
Αφετηρία του συστήματος ήταν το πρόγραμμα RUNSECT που αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1980 για τις ανάγκες της ανασκαφής του Α.Π.Θ. στην Τούμπα Θεσσαλονίκης.
Τα αποτελέσματα των ερευνών παρουσιάζονται, για πρώτη φορά, στο περίπτερο13 (Stand 79) της Επιτροπής Ερευνών του Α.Π.Θ., στην 76η ΔΕΘ, από 10 έως 18 Σεπτεμβρίου 2011.
