Για να μπορέσει κανείς πληρέστερα να κατανοήσει τον όρο αστικό τοπίο δεν έχει παρά να δει την εικόνα που εμφανίζει σήμερα κάθε πόλη, και που είναι απόρροια της σύγχρονης οικιστικής δόμησης, με την πυκνή και εντατική χρήση γής, με την κλίμακα των κτιρίων που συχνά δεν σχετίζεται με την ανθρώπινη κλίμακα, με την ρύπανση του αέρα από την λειτουργία τους ως νησίδες θερμότητας και με τόσα άλλα που η προσπάθεια μεταβολής αυτών των συνθηκών αποτελεί για τον Γεωπόνο πρόκληση αφού χρησιμοποιεί ως κύριο όπλο του τα φυτά.
Βεβαίως τα φυτά από μόνα τους δεν δημιουργούν το αστικό τοπίο και μέχρι σήμερα βλέπουμε ότι σε όλες τις χωροταξικές μελέτες το πράσινο είναι το πρώτο στοιχείο του που περικόπτεται. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα δεν έχει γίνει συνείδηση από τους αρμοδίους το γεγονός ότι τα φυτά αποτελούν για το αστικό τοπίο ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο όσο και τα λοιπά στοιχεία αυτού. Μπορεί τίποτα να μην αποκλείει την επιτυχία κατά τον σχεδιασμό ενός χώρου με ελάχιστο αριθμό φυτών, άλλωστε υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η φύτευση φυτών καθίσταται μη δυνατή, ωστόσο όμως, η ευρεία χρήση φυτών κάθε κατηγορίας (θάμνοι, δένδρα, ποώδη φυτά) αποτελεί εγγύηση για την δημιουργία ενός ευχάριστου φυσικού αστικού περιβάλλοντος.
.
Βασική αρχή κατά τον σχεδιασμό των ανοικτών χώρων στο αστικό τοπίο αποτελεί η ιδιαίτερη βαρύτητα στην χρησιμοποίηση διαφόρων κλιμάκων, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή σύνδεση ανθρώπου και κατασκευών. Άρα η χρήση δένδρων με μέτρια κλίμακα έχει σαν αποτέλεσμα την αρμονική σύνδεση μεταξύ των ψηλών και μεγάλου όγκου κτιρίων με τον άνθρωπο από οποιοδήποτε άλλο είδος βλάστησης.
Επί πλέον τα φυτά λειτουργούν ως μέσο σύνδεσης των χώρων των αστικών περιοχών αντί μόνο αυτό των κτιρίων και των πεζοδρομίων. Δεν υποστηρίζουμε ότι πρέπει να γεμίσουμε τα πεζοδρόμια με δενδροστοιχίες κάθε άλλο, αλλά χρησιμοποιώντας τα φυτά ο Φυτοτέχνης κατά μήκος των πεζοδρομίων των δρόμων σαν μέσο σύνδεσης των περιοχών των πόλεων τονίζει την χρήση των αρτηριών.
Εάν πρόκειται για παράδειγμα να συνδεθούν περιοχές μιας μεγαλούπολης (Αθήνα-Θεσσαλονίκη) μπορεί να σχεδιαστεί ένα σύστημα πάρκων που θα διατρέχει και θα περιβάλλει τις πόλεις. Μπορεί η κλίμακα τέτοιων έργων να είναι μεγάλη και σπάνια πραγματοποιούνται ωστόσο όπου έχει εφαρμοσθεί (Τορόντο, πόλεις στην Σουηδία) παρουσιάζουν πολύ μεγάλη επιτυχία.
Σε μικρότερες πόλεις η ιδέα των ζωνών πρασίνου εφαρμόζεται ευκολότερα (και έχουν ήδη εφαρμοσθεί Βλέπε Πόλη Καλαμάτας) και οι περιοχές αυτές συνδέουν τις πόλεις με τις αγροτικές περιοχές.
Σήμερα, όνειρο πλέον όλων μας θα πρέπει να είναι μια πόλη που θα μπορούσε να εξελιχθεί μέσα στο πράσινο και όχι το αντίθετο. Μακάρι όλοι να συνηδειτοποιήσουν πόσο σημαντική θα ήταν η δημιουργία μητροπολιτικών πόλεων όπου θα κυριαρχούν οι φυτεμένες περιοχές και θα προσφέρουν άμεσα εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις στους κατοίκους αυτών.
ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΓΕΩΠΟΝΟΣ-Μ.sc. Περιβάλλοντος και αειφόρου Ανάπτυξης
Πηγές:
Ν. Κανταρτζής: Περιοδικό Γεωτεχνικά, Μάρτιος-Απρίλιος, 1978
Bacon, Edmund, “Design of cities”, Thames and Hudson, London, 1974
Cullen, Garret, “Townscape”, Architectural press, London, 1961.
Howard, Ebenezer,” Garden Cities of Tomorrow” Faber and Faber, London 1945
