Με σκοπό να αναδείξει τις ελληνικές περιφέρειες που από την αρχή της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα αντιστάθηκαν και κατέγραψαν αύξηση στις εξαγωγές τους, έχοντας τη δυναμική να αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος για την Εθνική Στρατηγική Εξαγωγών της χώρας, το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ ανέλυσε τα στοιχεία ελληνικού εξωτερικού εμπορίου ανά περιφέρεια και ανά νομό για το διάστημα Ιαν-Ιούνιος 2008-2012. Σημειώνεται ότι τα ποσά δεν περιλαμβάνουν τα πετρελαιοειδή.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του ΣΕΒΕ, κ. Δημήτρη Λακασά «Η Βόρεια Ελλάδα, με μεγαλύτερο αστικό και βιομηχανικό κέντρο την Θεσσαλονίκη, θα έπρεπε, λόγωστρατηγικής γεωγραφικής θέσης στον παγκόσμιο χάρτη, να διαδραματίζειπρωταγωνιστικό ρόλο, ως εξελιγμένο διαμετακομιστικό κέντρο. Η ακτίναεπιρροής της περιοχής αυξάνεται κατακόρυφα λόγω εγγύτητας με στρατηγικούς εταίρους – πελάτες της χώρας μας όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία, η Ιταλία, ηΡουμανία ακόμα και η Γερμανία.
Αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε σύγχρονες ολοκληρωμένες δομές εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως συνδυασμένες μεταφορές με επίκεντρο την αξιοποίηση του Λιμένα Θεσσαλονίκης, του σιδηροδρομικού δικτύου και τη δημιουργία ενός διαμετακομιστικού κέντρου, θα καταφέρουμε να πείσουμε σταδιακά τα εμπορικά πλοία των διεθνών ναυτιλιακών γραμμών να μην διασχίζουν το Γιβραλτάρ κατευθυνόμενοι προς το Rotterdam, αλλά να έρχονται από τη Θεσσαλονίκη και μέσω των ολοκληρωμένων παρεχόμενων υπηρεσιών logistics να μεταφέρονται στην υπόλοιπη Ευρώπη (πχ. μέσω του Άξονα 10 απευθείας μεταφορά στο Μόναχο). Με αυτό τον τρόπο η εξοικονόμηση στο μεταφορικό κόστος μπορεί να φτάσει το 40% και εδώ βρίσκεται ο στρατηγικός χαρακτήρας που διαθέτει λόγω γεωγραφικής θέσης το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο της επιτακτικής για τη χώρα μας Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών και με ζητούμενο τη βιωσιμότητα των εξαγωγικών επιχειρήσεων κρίνεται απαραίτητη η βελτίωση των υποδομών σε περιφερειακό επίπεδο, εκεί όπου βρίσκεται η δυναμική, ως προϋπόθεση για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της χώρας μας».
Βασικά σημεία – Ελληνικό εξωτερικό εμπόριο ανά περιφέρεια:
-Σύνολο εξωτερικού εμπορίου
Το α’ εξάμηνο 2012 στην σύνθεση των περιφερειών στις εθνικές εξαγωγές η Αττική με μερίδιο 48% κατατάσσεται πρώτη, ενώ η Κεντρική Μακεδονία συμμετέχει με 22%. Από τη Βόρεια Ελλάδα συνολικά προέρχεται το 27% των ελληνικών εξαγωγών. ΗΣτερεά Ελλάδα, με μια συνολική αύξηση στο διάστημα 2008-2012 κατά 35%βρίσκεται στην 3η θέση, στην οποία παραδοσιακά βρισκόταν η Πελοπόννησος. Το 2012, η Πελοπόννησος βρίσκεται στην 6η θέση, με μερίδιο 3,2%, λόγω απουσίας των πετρελαιοειδών από την ανάλυση. Η Θεσσαλία, διαγράφει παρόμοια πορεία με την Στερεά Ελλάδα, με συνολική αύξηση 35% των εξαγωγών της στην πενταετία και το 2012 κατατάσσεται στην 4η θέση. Η περιφέρεια Ηπείρου καταγράφει ισχυρή άνοδο(κατά 56% συνολικά), ωστόσο η συνεισφορά της παραμένει χαμηλή στο 1,4% των ελληνικών εξαγωγών.
Σε ότι αφορά το εμπορικό ισοζύγιο, ιδιαίτερα ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι το α’ εξάμηνο 2012, οι 9 από τις 13 περιφέρειες είχαν πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο. Παρόλα αυτά, ο εθνικός μέσος όρος παραμένει χαμηλός, εξαιτίας της Αττικής, που ακόμα και το 2012, παρά την διαρκή μείωση των ελληνικών εισαγωγών σε εθνικό επίπεδο, εξακολουθεί να εισάγει περίπου το τριπλάσιο των προϊόντων που εξάγει. Αντίθετα για την περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας το 2012, ο βαθμός επικάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές της αγγίζει το 95%, γεγονός που λόγω μεγέθους οικονομίας έχει σημαντικές θετικές επιδράσεις στο εμπορικό ισοζύγιο σε εθνικό επίπεδο.
-Ανάλυση ανά βασικό κλάδο
Τρόφιμα – Ποτά – Καπνά. Αποτελούν τον κυριότερο ελληνικό εξαγωγικό κλάδο με μερίδιο26% στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών το 2012, ενώ σημειώνουν συνολική αύξηση από το α’ εξάμηνο 2008 μέχρι το α’ εξάμηνο 2012 16%, που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην Κεντρική Μακεδονία (37%). Η Δυτική Ελλάδα και η Ήπειρος καταγράφουν σημαντική δυναμική στις εξαγωγές του κλάδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τις 6 από τις 13 περιφέρειες, πάνω από το 50% των εξαγωγών τους προέρχεται από τον κλάδο τρόφιμα-ποτά-καπνά.
Χημικά – Πλαστικά. Μαζί με τα μέταλλα, δεύτερος κυριότερος εξαγωγικός κλάδος, με μερίδιο18% το 2012 και συνολική αύξηση κατά 9% στο διάστημα α’ εξάμηνο 2008-12. Η αύξηση αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην Στερεά Ελλάδα (72%), η οποία στο διάστημα 2008-12 διπλασίασε τη συμμετοχή της στις εξαγωγές του κλάδου (από 7% σε 14%). Μεγάλη δυναμική σημειώνει στον κλάδο και ηΉπειρος. Η πλειοψηφία των περιφερειών (8/13) καταγράφει κάμψη.
Μέταλλα. Με μερίδιο 18% τα μέταλλα συμμετέχουν στις ελληνικές εξαγωγές διαγράφοντας πτωτική πορεία στην κρίση. Μετά το 2010 ξεκίνησε η σταδιακή ανάκαμψη του κλάδου, χωρίς ωστόσο να φτάσει στα επίπεδα του 2008. Στον κλάδο παρατηρείται μικρή διασπορά, καθώς το 90% των εξαγωγών πραγματοποιείται από τρεις περιφέρειες, την Αττική – 59%, την Στερεά Ελλάδα – 17% και τηνΚεντρική Μακεδονία – 13%. Ιδιαίτερα θετική η συνεισφορά της Θεσσαλίας στον κλάδο, ενώ αρνητική η συνεισφορά της Κεντρικής Μακεδονίας και της Αττικής.
Μηχανές – Συσκευές. Τέταρτος, με μερίδιο 11%, ελληνικός εξαγωγικός κλάδος οι μηχανές και συσκευές σημειώνουν κάμψη στο διάστημα α’ εξάμηνο 2008-12 που υπολογίζεται σε 2% συνολικά. Η πτώση αποδίδεται κυρίως στη Δυτική Ελλάδα (37%). Μικρή διασπορά στον κλάδο, με τα ¾ των εξαγωγών να προέρχονται από την Αττική. Η Δυτική Μακεδονία καταγράφει σημαντική άνοδο εξαγωγών (170%), ενώ πλην της Αττικής οι υπόλοιπες περιφέρειες καταγράφουν έντονη πτώση.
Κλωστοϋφαντουργία – Ένδυση. Κλάδος που αν και με πτωτικούς ρυθμούς, εξακολουθεί να συμμετέχει με μερίδιο 10% στις ελληνικές εξαγωγές το 2012. Η Κεντρική Μακεδονία συμμετέχει με35% και η Αττική με 23% στις εξαγωγές του κλάδου το 2012. Η Θεσσαλία αποτελεί ανερχόμενη δύναμη στον κλάδο, διπλασιάζοντας το μερίδιό της στην πενταετία (από 7% σε 13%), όπως και η Δυτική Μακεδονία (από 9% σε 14%), ενώ το αντίθετο παρατηρείται στην Κεντρική Μακεδονία και την Αττική.
Μη μεταλλικά Ορυκτά. Στο διάστημα α’ εξάμηνο 2008-2012 παρατηρείται οριακή αύξηση στις εξαγωγές μεταλλικών ορυκτών κατά 1%, που αποδίδεται κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία (39%) και στην Θεσσαλία (25%). Τα 2/3 των εξαγωγών του κλάδου προέρχονται από την Αττική και τηνΚεντρική Μακεδονία, ωστόσο μόλις το 3% της Αττικής και το 5% της Κεντρικής Μακεδονίας ανήκουν στον κλάδο. Η Θεσσαλία και η Δυτική Ελλάδα αναδεικνύουν ιδιαίτερη δυναμική μέσα στην κρίση, διπλασιάζοντας τις εξαγωγές τους στον κλάδο.
Οχήματα. Ένας μη παραδοσιακός ελληνικός εξαγωγικός κλάδος, με μικρό μερίδιο στις ελληνικές εξαγωγές (2%) σημειώνει αύξηση κατά 3% στο διάστημα α’ εξάμηνο 2008-12 που αποδίδεται στηνΣτερεά Ελλάδα και στην Αττική. Παρατηρείται μικρή διασπορά του κλάδου, με το 78% των εξαγωγώννα πραγματοποιούνται από την Αττική. Ανερχόμενη δύναμη στον κλάδο είναι η Στερεά Ελλάδα, ενώ η Δυτική Ελλάδα σημειώνει πτώση κατά 83% συνολικά στην πενταετία.
-Ανάλυση ανά αγορά.
Στην ανάλυση ανά αγορά επιβεβαιώνεται ότι ακόμα και σήμερα, για τις περισσότερες περιφέρειες η ΕΕ-27 αποτελεί κυριότερο στρατηγικό εταίρο σε επίπεδο εξαγωγών. Εξαίρεση αποτελούν οι: Ανατολική Μακεδονία & Θράκη, Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία που εξάγουν στην Ασία ποσοστό μεγαλύτερο του 10% των εξαγωγών τους, καθώς και το Νότιο Αιγαίο που εξάγει περίπου 50% στην Βόρειο Αμερική. Το ενδιαφέρον των Ελλήνων εξαγωγέων θα πρέπει να στραφεί περισσότερο σε αγορές που χαρακτηρίζονται απόσταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη, με κλειδί την ελληνική ομογένεια ως ευκαιρία διείσδυσης, όπως η Αυστραλία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς.
